Μπορεί να κατηγορήσει κανείς έναν ηγέτη, επειδή υλοποιεί μία από τις προεκλογικές δεσμεύσεις χάρη στις οποίες εκλέχθηκε; Συνήθως, όχι. Όταν πρόκειται όμως για μια Συμφωνία, όπως αυτή για την Κλιματική Αλλαγή, η κριτική είναι βάσιμη.
Η Συμφωνία για το Κλίμα υπογράφηκε στο Παρίσι το Δεκέμβριο του 2015 και προβλέπει δεσμεύσεις των κρατών για περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου, προκειμένου η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη να συγκρατηθεί κάτω από 2 βαθμούς Κελσίου, σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα. Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, έχει μεταξύ άλλων συνεπειών, την αλλαγή των δυσμενών καιρικών φαινομένων, το λιώσιμο των πάγων και κατά συνέπεια την άνοδο της στάθμης του νερού της θάλασσας. Αυτή είναι μια σοβαρή απειλή για 83 χώρες σήμερα, ορισμένες εκ των οποίων αντιμετωπίζουν ακόμα και τον κίνδυνο της εξαφάνισης.
Για να κατανοήσει εύκολα κανείς το πως η Συμφωνία λειτουργεί, αρκεί να σκεφτεί πως κάθε χώρα θέτει η ίδια τους εθνικούς στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων του Θερμοκηπίου, πράγμα που κάνει τη Συμφωνία πολύ ευέλικτη και ικανή να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και δυνατότητες των μερών. Από τις 195 χώρες που υπέγραψαν τη Συμφωνία του Παρισιού, οι 147 έχουν ήδη επικυρώσει τη Συμφωνία, αριθμός που αντιστοιχεί στο 80% των παγκόσμιων εκπομπών.
Χθες ο Πρόεδρος Donald Trump αποφάσισε να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία, προκαλώντας παγκόσμιες αντιδράσεις. Βασικό του επιχείρημα είναι πως πρόκειται για μια Συμφωνία εις βάρος των Αμερικανών εργαζομένων, η οποία έχει ως βαθύτερο σκοπό -σύμφωνα με τον ίδιο- να φτωχοποιήσει τις ΗΠΑ και να μειώσει τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της οικονομίας της. Στην πραγματικότητα όμως, η αποδοχή του φαινομένου της Κλιματικής Αλλαγής στις ΗΠΑ, είναι ένα περίπλοκο ζήτημα για το εγχώριο πολιτικό σύστημα με πολλές προεκτάσεις και απόψεις. Ακόμα και έτσι όμως, είναι δεδομένο πως η αμερικανική οικονομία -έστω και με πιο αργούς ρυθμούς- θα συνεχίσει να απομακρύνεται από την εξάρτηση από τον άνθρακα. Το αέριο κερδίζει συνεχώς έδαφος, ενώ οι εργαζόμενοι στην παραγωγή ηλιακής ενέργειας είναι ήδη διπλάσιοι από εκείνους στην άλλοτε κραταιά βιομηχανία άνθρακα.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως η υπαναχώρηση της αμερικανικής ηγεσίας, θα δημιουργήσει σημαντικές παρεκκλίσεις από τους στόχους του Παρισιού. Οι ΉΠΑ σήμερα επιβαρύνουν με το 15% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του άνθρακα, προσφέροντας ταυτόχρονα όμως σημαντικά κεφάλαια και περιβαλλοντική τεχνολογία προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Το κενό που δημιουργείται από την αμερικανική αποχώρηση, εγείρει συνεπώς και ζητήματα που αγγίζουν το διεθνές σύστημα. Δύο από τους μεγαλύτερους ρυπαντές, οι αναδυόμενες δυνάμεις Κίνα και Ινδία, αποδέχθηκαν τη Συνθήκη διεκδικώντας από σήμερα ευρύτερο ρόλο στις κλιματικές πολιτικές. Μάλιστα, την ίδια ώρα που ο Πρόεδρος Trump αποφάσιζε την αποχώρηση των ΗΠΑ, η Ρωσία ανακοίνωνε την πρόθεση της να επικυρώσει τη Συνθήκη του Παρισιού σύντομα, με την Ευρωπαϊκή Ένωση πάντως, να παραμένει ο βασικότερος υποστηρικτής της (Γερμανία – Γαλλία – Ιταλία εξέδωσαν και κοινή ανακοίνωση προσήλωσης στη Συμφωνία).
Γίνεται εύκολα κατανοητό, πως ο κόσμος επιμένει -και θέλει να προχωρήσει ακόμη και χωρίς τις ΗΠΑ- και αυτό έχει τη σημασία του. Όπως συνέβη και στο παρελθόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αυτή που θα εξακολουθήσει να ηγείται της προσπάθειας για αυστηρότερες περιβαλλοντικές πολιτικές και αλληλεγγύη, καλύπτοντας το κενό των ΗΠΑ. Δε μπορεί κάνεις να αποκλείσει όμως, το ενδεχόμενο να δούμε και νέες δυνάμεις στο προσκήνιο.
Από τη στιγμή που οι ΗΠΑ αποσύρουν τη συμμετοχή τους στη Συμφωνία, το ποσοστό των παγκόσμιων εκπομπών που καλύπτονται από τη Συμφωνία, πέφτει περίπου στο 65%. Προφανώς αυτό δεν είναι ότι θετικότερο θα μπορούσε να πετύχει η ανθρωπότητα, όμως σε καμία περίπτωση δεν αποθαρρύνει την προσπάθεια. Η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα συνεχίζει να είναι ζωντανή, να αποτελεί μια οικουμενική δέσμευση για το μέλλον των επόμενων γενεών και φυσικά θα συνεχίσει να υπάρχει. Ελπίζω και πιστεύω, ότι πολύ σύντομα οι ΗΠΑ θα επιστρέψουν στη συμπόρευση μαζί μας, συνεισφέροντας στην πράξη στην ανακοπή -αργά ή γρήγορα- της επιτάχυνσης του φαινομένου της Κλιματικής Αλλαγής.
* Άρθρο μου στο news247.gr