Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ο Καλλικράτης και ο Πελοποννησιακός πόλεμος

FacebookTwitterEmailPrintFriendly

 

Καλλικράτης

 

 

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011
Μία ‘ιμπεριαλιστική’ προσέγγιση για τη διοικητική περφέρεια Πελοποννήσου

Δύο μήνες μετά το πέρας των περιφερειακών εκλογών έχουν ανακηρυχθεί οι νικητές, και συνεπώς μπορούμε να κάνουμε μια πιο αντικειμενική ανάλυση για το νέο θεσμό της περιφερειακής αυτοδιοίκησης.

Κεντρικό συμπέρασμα είναι ότι μία διοικητική μεταρρύθμιση ήταν απαραίτητη, αλλά ο Καλλικράτης δεν αντιμετωπίζει επαρκώς τα προβλήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι ανάγκες των καιρών απαιτούν πλέον ισχυρότερες περιφερειακές διοικήσεις, με περισσότερες αρμοδιότητες και συνεπώς μεγαλύτερες εκτάσεις υπό την εποπτεία τους. Οι ισχυρές περιφέρειες μπορουν να οργανώσουν αρτιότερα την οικονομία του τόπου τους και να διεκδικήσουν με μεγαλύτερες αξιώσεις αναπτυξιακά προγράμματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως, όσο οι περιφέρειες μεγαλώνουν υπάρχει ο κίνδυνος να παραμελούνται από τους διοικούντες οι μικρότερες πληθυσμιακά περιοχές που πιθανώς να μην εκπροσωπούνται και στο περιφερειακό συμβούλιο.

Το οξύμωρο όμως των αυτοδιοικητικών εκλογών του 2010 είναι ότι ο Καλλικράτης δεν ήταν το κεντρικό θέμα συζήτησης των εκλογών, αλλά επισκιάστηκε από τη συζήτηση για το μνημόνιο συνεργασίας της Ελλάδας με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ και με το αν θα εκλεγεί περιφερειάρχης ο Α ή ο Β. Το μείζον ζήτημα σε αυτές τις εκλογές όμως ήταν τι θα κληθεί να διοικήσει ο νέος περιφερειάρχης και αυτό πέρασε χωρίς να γίνει ουσιαστικός δημόσιος διάλογος ή ακόμη και συζήτηση στα ΜΜΕ.

Ένα σημαντικό μειονέκτημα του Καλλικράτη είναι ότι έγινε χωρίς να ενημερωθούν εγκαίρως τόσο οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης όσο και οι πολίτες, ενώ είχε προετοιμαστεί πρωτύτερα σε μεγάλο βαθμό. Συνεπώς οι μεν δεν μπόρεσαν να οργανωθούν κατάλληλα για την επόμενη ημέρα και οι δε δεν ήξεραν για ποιο αντικείμενο ψήφιζαν στις εκλογές. Δυστυχώς επαληθεύεται για μία ακόμη φορά πως η προχειρότητα με την οποία γίνονται οι σημαντικές μεταρρυθμίσεις -ανεξάρτητα με το ποιο κόμμα βρίσκεται στην εξουσία- είναι σύνηθες φαινόμενο που διακρίνει την ελληνική πολιτική σκηνή.

Ενδεικτικό της προχειρότητας αυτής είναι και ο αδιευκρίνιστος και αδιαφανής τρόπος με τον οποίο έγινε η τελική χωροθέτηση των νέων περιφερειών. Ειδικότερα για τα γεωγραφικά σύνορα της περιφέρειας Πελοποννήσου, μόνο έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι η διοικητική περιφέρεια Πελοποννήσου δεν ταυτίζεται πλήρως με τα γεωγραφικά όρια της Πελοποννησιακής γης. Φαντάζει αδιανόητο να μην έχουν συμπεριληφθεί οι νομοί Αχαϊας και Ηλείας στη διοικητική περιφέρεια Πελοποννήσου αλλά να αποτελούν τμήμα της αντίστοιχης στη Δυτική Ελλάδα. Είτε αυτό έγινε από κακό σχεδιασμό είτε για να εξυπηρετηθούν δήθεν θεωρητικά μικροκομματικά συμφέροντα το συμπέρασμα είναι το εξής: με αυτή τη διοικητική διαρρύθμιση δε μπορούμε να έχουμε πραγματικά κοινή Πελοποννησιακή περιφερειακή πολιτική. Αντιθέτως είναι πολύ πιθανό οι πολιτικές των δύο περιφερειών (Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας) όχι μόνο να μην αλληλοσυμπληρώνονται μεταξύ τους άλλα να συγκρούονται γεννώντας παράλληλους πολλαπλούς ‘Πελοποννησιακούς πολέμους’. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των ‘Πελοποννησιακών πολέμων’ είναι και η διαμάχη που ήδη υφίσταται για το αν ο Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, του ‘Παρθενώνα της Πελοποννήσου’, ανήκει στη περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ή στην περιφέρεια Πελοποννήσου.

Πιο αναλυτικά, δεν μπορεί η περιφέρεια Πελοποννήσου να χαράξει κοινή τουριστική πολιτική όταν δεν έχει υπό τον έλεγχο της όλα τα λιμάνια και τα αεροδρόμια της Πελοποννήσου ή όλους τους τουριστικούς προορισμούς, δεν μπορεί να χαράξει κοινή αρχαιολογική και πολιτιστική πολιτική όταν δεν έχει στην διάθεση της όλα τα μνημεία του αρχαίου και νεότερου πολιτισμού, δεν μπορεί να χαράξει κοινή αγροτική πολιτική όταν δεν έχει υπό την εποπτεία της όλα τα προϊόντα που παράγει η Πελοποννησιακή γη, δεν μπορεί να χαράξει κοινή αναπτυξιακή πολιτική όταν κεντρικοί άξονες, εθνικές οδοί και επαρχιακές οδοί δεν είναι υπό την δική της ευθύνη. Με άλλα λόγια έχουμε κουτσουρεμένη περιφερειακή αυτοδιοίκηση στη Πελοπόννησο και αυτό είναι δυστύχημα, διότι μία ισχυρή διοικητική περιφέρεια θα μπορούσε να προωθήσει πολύ καλύτερα τα συμφέροντα του Μωριά στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Όμως τα προβλήματα του Καλλικράτη δεν σταματάνε μόνο στα γεωγραφικά όρια των νέων περιφερειών. Αναπάντητα έχουν μείνει ακόμη και σήμερα τα ζητήματα της χρηματοδότησης και της αρμοδιότητας των νεοσύστατων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Ο νέος θεσμός μπορεί να μείωσε τον αριθμό των υπαλλήλων όμως δεν διευκρινίζει τι θα απογίνουν όσοι περισσεύουν. Επίσης δεν προσφέρει καμία διέξοδο σε δήμους και περιφέρειες που είναι υπερχρεωμένες. Συνεπώς θεωρώ αναπόφευκτη μία τρίτη –ακόμη πιο τολμηρή- διοικητική μεταρρύθμιση την επόμενη δεκαετία που θα κληθεί να απαντήσει πιο αποφασιστικά στα παραπάνω ερωτήματα που δεν έλυσε ο Καλλικράτης.

Όλοι ευχόμαστε καλή θητεία στα νέα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια και ελπίζουμε να παράγουν εποικοδομητικό και ουσιαστικό έργο. Ακριβώς όμως, επειδή ο Καλλικράτης περιέχει πάρα πολλές ατέλειες πρέπει τα περισσότερα συμβούλια να καταφέρουν να ξεπεράσουν τις θεσμικές ιδιότητες της συμπολίτευσης και της αντιπολίτευσης και να αναζητήσουν μέσα από τη συνεννόηση ευρύτερες συναινέσεις. Δύσκολο; Ναι. Ακατόρθωτο; Όχι